लोकल कुखुरा पाल्ने सजिलो तरिका अपनाउन निम्न चरणहरू पालना गर्न सकिन्छ:
१. उपयुक्त स्थानको छनोट
•कुखुराको लागि सफा, हावादार, र घाम लाग्ने स्थान रोज्नुहोस्।
•वातावरण चिसो र तातोबाट सुरक्षित हुनुपर्नेछ।
२. गोठ/कुखुराको खोर निर्माण
•खोरलाई सुरक्षित र बलियो बनाउनुपर्छ, ताकि कुखुरालाई जनावरबाट जोगाउन सकियोस्।
•खोरको भुइँमा पराल वा चिस्यान नसोस्ने सामग्री राख्नुहोस्।
•१ मिटर वर्गमा ५–६ वटा कुखुरा आरामदायक रूपमा राख्न सकिन्छ।
३. कुखुराको जातको छनोट
•स्वस्थ र उन्नत लोकल जातको कुखुरा (जस्तै: शंखिनी, झोल्टा) रोज्नुहोस्।
•शुरूवातमा १५–२० वटाबाट शुरू गर्नु उपयुक्त हुन्छ।
४. आहार व्यवस्थापन
•कुखुरालाई ताजा अन्न, भुस, र सागसब्जीको सन्तुलित आहार दिनुहोस्।
•पानी सधैं सफा र ताजा हुनुपर्छ।
•प्रोटिन र भिटामिनका लागि घाँस, कीरा, वा दाना पनि दिन सकिन्छ।
५. लोकल कुखुरा पाल्दा विभिन्न रोगहरूको सम्भावना हुन्छ। यी रोगहरूले उत्पादन क्षमता घटाउनुका साथै कुखुराको मृत्युको जोखिम पनि ल्याउन सक्छन्। सामान्यतया लोकल कुखुरामा देखिने रोगहरू र तिनको रोकथाम/उपचारका उपायहरू:
१. रानीखेत रोग (Newcastle Disease)
•लक्षणहरू:
•सास फेर्न गाह्रो हुनु।
•घाँटी वा टाउको बांगो हुनु।
•पखेटा झुण्ड्याउनु र खुट्टा चलाउन नसक्नु।
•रोकथाम:
•७ दिन र ३५ दिनको उमेरमा भ्याक्सिन लगाउनु।
•सरसफाईमा ध्यान दिनु।
२. चेप्टो रोग (Fowl Pox)
•लक्षणहरू:
•छाला र पखेटामा फोका आउनु।
•खाना कम खाने।
•रोकथाम:
•चेप्टो रोगको भ्याक्सिन लगाउनु।
•संक्रमित कुखुरालाई छुट्टै राख्नु।
३. काक्सिडियोसिस (Coccidiosis)
•लक्षणहरू:
•पातलो र रगत भएको दिसा।
•झमझमाउनु र सक्रियता घट्नु।
•खाना र पानी कम खानु।
•रोकथाम:
•दानापानी सफा राख्नु।
•एन्टिकोक्सिडियल औषधि प्रयोग गर्नु।
४. पखेटा र खुट्टा कुहिने रोग (Bumblefoot)
•लक्षणहरू:
•खुट्टामा सुन्निने र घाउ देखिनु।
•हिँड्न गाह्रो हुनु।
•रोकथाम:
•खोरको भुइँ सफा र नरम बनाउनु।
•घाउ भएमा एन्टिसेप्टिक प्रयोग गर्नु।
५. कृमि रोग (Worm Infection)
•लक्षणहरू:
•वजन घट्नु।
•भोक नलाग्ने।
•अण्डा उत्पादनमा कमी।
•रोकथाम:
•३-४ महिनामा एकपटक डि-वर्मिंग औषधि दिनु।
•हरियो घाँस र ताजा पानी खुवाउनु।
६. फुलपखेटा रोग (Marek’s Disease)
•लक्षणहरू:
•खुट्टा वा पखेटा लक्ज हुनु।
•आँखा फेदो हुनु।
•रोकथाम:
•भ्याक्सिनेसन गराउनु।
•सरसफाईमा विशेष ध्यान दिनु।
७. सासप्रश्वास सम्बन्धी रोगहरू (Respiratory Diseases)
•लक्षणहरू:
•खोक्ने र सास फेर्न गाह्रो।
•आँखाबाट पानी वा कफ जस्तो तरल पदार्थ निस्कनु।
•रोकथाम:
•खोर हावादार राख्नु।
•एन्टिबायोटिक्स प्रयोग गर्नु।
रोकथामका सामान्य उपायहरू
1.खोर सफा राख्ने: सरसफाईले धेरै रोग रोक्न सक्छ।
2.भ्याक्सिनेसन: रोग फैलिनु अघि नै नियमित भ्याक्सिन गराउनु।
3.सन्तुलित आहार: पोषणयुक्त खाना र ताजा पानी उपलब्ध गराउनु।
4.संक्रमित कुखुरा अलग गर्ने: रोग फैलिन नदिन तुरुन्त छुट्टै राख्नु।
5.नियमित निरीक्षण: कुनै असामान्य लक्षण देखिएमा तुरुन्त उपचार गर्नु।
लोकल कुखुरा स्वस्थ राख्न यी उपायहरू अपनाउनु अत्यन्तै महत्वपूर्ण छ।
६. प्राकृतिक वातावरण उपलब्ध गराउनु
•कुखुरालाई गोठबाट बाहिर निकालेर घाँसेमैदानमा चराउन दिनुहोस्।
•यसले रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता बढाउँछ।
७. मार्केटिङको योजना
•कुखुराको मासु र अण्डाको बिक्रीको लागि स्थानीय बजारसँग सम्पर्क राख्नुहोस्।
सजिलो तरिकाले लोकल कुखुरा पालन गर्न यी उपायहरू नियमित रूपमा पालना गरेमा राम्रो आम्दानी र सफलता हासिल गर्न सकिन्छ।
प्रतिक्रिया
